آموزش اذان و اقامه ، آموزش نماز همراه با احکام و ...

آموزش اذان و اقامه و آموزش اقامه نماز و پاره ای از احکام مربوطه

اذان و اقامه
اذان
"اذان" شعار توحيدي مسلمانان است.
"اذان" شهادت بريگانگي خداوند و رسالت پيامبر خداوند است.
"اذان" بانگ بيدار باش براي عبادت پروردگار جهان است.
"اذان" اعلام فرا رسيدن وقت نماز است.
هنگام سپيده صبح، ظهر، و در نخستين لحظات شب، هنگام تاريک شدن هوا، در هر منطقه اسلامي با آهنگ روح نواز اذان، به همه اعلام مي شود که: "وقت نماز فرا رسيده".
اذان اين گونه گفته مي شود:
1- اَللهُ اَکْبَر 4 مرتبه
2- اَشهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلّاَ الله 2 مرتبه ( توجه داشته باشيم بر روي « نْ » در اَشهَدُ اَنْ ساكن است با تشديد نخوانيم )
3- اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَداً رَسُولُ الله 2 مرتبه
4- اَشهَدُ اَنَّ عَلياً وَليُ الله 2 مرتبه
5- حَي عَلي اَلصَّلاة 2 مرتبه
6- حَيَ عَلي الفَلاح 2 مرتبه
7- حَيَ عَلي خَيرِ اَلعَمل 2 مرتبه
8- اَللهُ اَکْبَر 2 مرتبه
9- لا اِلهَ اِلاَ الله 2 مرتبه
     مستحب است در آغاز نماز، ابتدا اذان گفته و سپس نماز را شروع کنيم.
اقامه
بعد از اذان، بهتر است اقامه را هم بخوانيم و سپس نماز را شروع کنيم، بدين ترتيب:
1- اَللهُ اَکْبَر 2 مرتبه
2- اَشهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلّاَ الله 2 مرتبه ( توجه داشته باشيم بر روي « نْ » در اَشهَدُ اَنْ ساكن است با تشديد نخوانيم )
3- اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَداً رَسُولُ الله 2 مرتبه
4- اَشهَدُ اَنَّ عَلياً وَليُ الله 2 مرتبه
5- حَي عَلي اَلصَّلاة 2 مرتبه
6- حَيَ عَلي الفَلاح 2 مرتبه
7- حَيَ عَلي خَيرِ اَلعَمل 2 مرتبه
8- قَد قامتِ اَلصلاة 2 مرتبه
8- اَللهُ اَکْبَر 2 مرتبه
9- لا اِلهَ اِلاَ الله 1 مرتبه
مقدمات نماز : قبل از وارد شدن به متن نماز، بار ديگر، مقدمات نماز را فهرست وار يادآور مي شويم :
1- نمازگزار بايد براي نماز وضو بگيرد و اگر نمي تواند وضو بگيرد،تيمم کند.
2- بدن ولباس خود را از آلودگيها پاک کند.
3- بدن خود را با لباس پاک و مباح بپوشاند.
4- وقت نماز را رعايت کند، نماز را قبل از وقت شروع نکند و به بعد از وقت هم نگذارد.
5- مکاني که بر آن نماز مي خواند، مباح باشد.
6- رو به قبله بايستد.
7- بهتر است، اذان و اقامه هم بگويد.
برپايي نماز
نيت : ابتدا قيام مي كنيم ( به پا مي ايستيم ) و بعد بايد نيت كنيم يعني مثلاً‌ بگوييم « دو ركعت نماز صبح مي خوانم قُرْبَةً اِلَي الله » سپس تكبير «‌ اَللّهُ‌ اَكْبَرْ » ( خدا بزرگتر است از آن چه به وصف بياييد ) مي گوييم.
تکبيرة الاحرام : "نماز" با گفتن "الله اکبر" آغاز مي شود، گفتن "الله اکبر" در آغاز نماز به معناي جدايي از غير خدا و پيوستن به اوست. اعلام بزرگي پروردگار و دوري جستن از تمام قدرتهاي دروغين است. با اين تکبير به حريم نماز وارد مي شويم و برخي کارها بر ما حرام مي شود. هنگامي که نماز را شروع مي کنيم بايد متوجه باشيم که چه نمازي را مي خوانيم ؛ مثلاً نماز ظهر است يا عصر و آن را تنها براي اطاعت فرمان خداوند بجا آوريم که اين همان "نيت" است و از اجزاي اصلي نماز به شمار مي آيد. از آغاز تا پايان نماز بايد از اين کارها که نماز را باطل مي کند بپرهيزيم:
1- خوردن و آشاميدن.
2- روي از قبله برگرداندن.
3- سخن گفتن.
4- خنديدن.
5- گريستن.
6- بهم زدن صورت نماز مثل راه رفتن.
7- کم يا زياد کردن اجزاي اصلي نماز؛ مانند رکوع.
هنگام گفتن "الله اکبر" مستحب است، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببريم.

قرائت
پس از گفتن "الله اکبر" سوره حمد را مي خوانيم:
« بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحيمْ - اَلْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ - الرَّحْمـنِ الرَّحِيمِ - مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ - إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ - اهدِنَــــا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ - صِرَاطَ الَّذِينَ أَنعَمتَ عَلَيهِمْ غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهِمْ وَلاَ الضَّالِّينَ » ( يعني حمد و سپاس براي پروردگار عالميان است او خدايي بسيار بخشنده و مهربان است صاحب روز جزا ( قيامت ) است خدايا ما فقط تو را مي پرستيم و فقط از تو كمك و ياري مي خواهيم. ما را به راه راست هدايت فرما راه كساني كه به آنان نعمت عطا فرمودي و به غير از راه كساني كه به آنان غضب نمودي و نه راه گمراهان )

پس از سوره حمد، يک سوره ديگر از قرآن را مي خوانيم به عنوان نمونه، مي توان سوره توحيد را خواند ( كه البته حداقل در يك ركعت بعد از حمد سوره توحيد قرائت شود ) :
سوره توحيد
« بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحيمْ - قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ - اللَّهُ الصَّمَدُ - لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ – وَ لَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ » ( بگو او خدايي يگانه است – او خداي بي نياز است –كسي از او به دنيا نيامده است و او نيز از كسي متولد نشده است – و هيچ كسي همتا و همانند او نيست. )
پسرها و مردان بايد نماز صبح و مغرب و عشا، حمد و سوره را (در رکعت اول و دوم) بلند بخوانند ولي دخترها و بانوان، اگر نا محرم صداي آنان را نشنوند    مي توانند بلند بخوانند و در نماز ظهر و عصر همه بايد حمد و سوره را آهسته بخوانند.
انسان بايد نماز را ياد بگيرد که غلط نخواند و کسي که اصلاً نمي تواند صحيح آن را ياد بگيرد، بايد هر طور که مي تواند بخواند و بهتر آن است که نماز را به جماعت بجا آورد.
رکوع
پس از تمام شدن حمد و سوره سر به رکوع خم مي کنيم و دستها را به زانوها مي گذاريم و مي گوييم:
"سُبْحانَ رَبّي اَلْعَظِيمِ وَ بِحَمْدِه" ( پاك و منزه است خداي با عظمت و بزرگِ من و من او را ستايش مي كنم . )
و يا مي گوييم: "سُبْحانَ اللهِ ، سُبْحَانَ اللهِ، سُبْحَانَ اَلله"
سجده

سپس سر از رکوع برداشته (مي ايستيم) و آنگاه به سجده مي رويم و هفت عضو بدن؛ يعني پيشاني، کف دو دست، سر زانوها و نوک انگشتان بزرگ پا را بر زمين گذاشته و مي گوييم:
"سُبْحَانَ رَبّي اَلْاَعْلي وَ بِحَمْدِه" ( پاك و منزه است خداي بلند مرتبه ام و من او را ستايش مي كنم . )
يا "سُبْحَانَ اَللهِ" را سه مرتبه تکرار مي کنيم.
در سجده نماز، بايد پيشاني را روي خاک يا سنگ يا چيزهاي ديگري از زمين بگذاريم. سجده بر چيزهايي که از زمين مي رويد و براي خوراک و پوشاک انسان مصرف نمي شود نيز صحيح است. مهر نماز که بيشتر در بين ما معمول است، در حقيقت قطعه خاک پاکيزه اي است که نمازگزار همراه خود دارد تا براي سجده، پيشاني را روي آن بگذارد.
سجده دوم
پس از سجده اول ، مي نشينيم و بار ديگر به سجده رفته و سجده دوم را مانند سجده اول بجا مي آوريم. با تمام شدن سجده دوم، يک رکعت نماز به پايان مي رسد ؛ يعني تا بدينجا، رکعت اول نماز را خوانده ايم، بنابر اين به طور خلاصه، رکعت اول نماز عبارت است از:
1- تکبيره الاحرام (گفتن "الله اکبر" در آغاز نماز).
2- قرائت (خواندن حمد و سوره).
3- رکوع و ذکر آن.
4- دو سجده و ذکر آنها.
رکعت دوم : پس از تمام شدن رکعت اول نماز، بدون آن که صورت نماز به هم بخورد و يا فاصله اي ايجاد شود، از جا برخاسته، بار ديگر مي ايستيم و حمد و سوره را به همان ترتيبي که در رکعت اول نماز گفته شد، مي خوانيم.
قنوت

در رکعت دوم نمازهاي روزانه ، بعد از تمام شدن حمد و سوره و قبل از رکوع، مستحب است، دستها را روبروي صورت گرفته و دعايي بخوانيم؛ اين عمل را "قنوت" گويند. در قنوت مي توان اين دعا را كه بخشي از آيه قرآن است خواند: " رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ " ( پروردگارا به ما در دنيا نيكي عطا فرما و همچنين در آخرت نيكي عطا فرما و ما را از عذاب آتش نجات بده . )
پيامبر خدا (ص) فرمود: "کسي که قنوت نمازش طولاني تر باشد، حسابرسي او در روز قيامت راحت تر است". پس از قنوت، رکوع و سجده ها را مانند رکعت اول بجا مي آوريم.
تشهد

در رکعت دوم هر نماز، پس از تمام شدن سجده دوم بايد در حالي که رو به قبله نشسته ايم "تشهد" بخوانيم؛ يعني بگوييم:
" اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلّاَ اَللهُ وَحْدَهُ لا شَريکَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَدَاً عَبْدُهُ وَ رَسُولُه اَلَّلهُمْ صَلِّ عَلَي مُحَمَدٍ وَ آلِ مُحَمَّدْ " ( شهادت مي دهم كه هيچ خدايي غير از الله نيست يكتا است و هيچ شريكي براي او وجود ندارد. و شهادت مي دهم بر اين كه محمد بنده و فرستاده اوست خدايا بر محمد و آل محمد درود بفرستد. )

سلام
تا اينجا رکعت دوم نماز هم تمام مي شود و اگر نماز دو رکعتي باشد؛ مانند نماز صبح، بعد از تشهد، با گفتن سلام، نماز را تمام مي کنيم؛ يعني مي گوييم :
اَلسَّلامُ عَلَيْکَ اَيُّهَا اَلنَّبيُ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُه ( سلام بر تو اي پيامبر و همچنين رحمت خدا و بركات او نصيب تو باد . )
اَلسَّلامُ عَلَيْنا وَعَلي عِبادِ اللهِ الصَّالِحينْ ( سلام بر ما و بر بندگان صالح خدا )
اَلسَّلامُ عَلَيکُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَكاتُه(سلام و رحمت خدا و بركات او بر شما باد)
اکنون نماز صبح را فرا گرفتيم و چنانچه نمازي که مي خوانيم سه رکعتي يا چهار رکعتي باشد، بايد در رکعت دوم، بعد از خواندن تشهد، بدون آن که سلام نماز را بگوييم، بايستيم و رکعت سوم نماز را بخوانيم.
رکعت سوم
رکعت سوم نماز هم مانند رکعت دوم است، با اين تفاوت که در رکعت دوم بايد با حمد و سوره بخوانيم، ولي در رکعت سوم، سوره و قنوت ندارد و فقط "حمد" را مي خوانيم و يا به جاي حمد، سه مرتبه ( تسبيحات اربعه ) مي گوييم : "سُبحانَ اللهِ والحَمدُ للهِ وَلا اِلهَ الاّ اللهُ واللهُ اکبرُ" ( پاك و منزه است خدا و حمد و سپاس براي خدا است و هيچ خدايي غير از الله نيست و خدا بزرگتر از هر چيزي است ) پس اگر نماز مغرب مي خوانيم، بايد بعد از سجده دوم (در رکعت سوم) تشهد بخوانيم و با سلام، نماز را پايان دهيم.
رکعت چهارم
اگر نمازي که مي خوانيم چهار رکعتي باشد ؛ يعني : نماز ظهر يا عصر يا عشا ؛ پس از سجده ها (در رکعت سوم) بدون آن که تشهد يا سلام را بخوانيم، مي ايستيم و رکعت چهارم را مانند رکعت سوم انجام مي دهيم و در پايان نماز ؛ يعني پس از سجده دوم مي نشينيم و تشهد و سلام را مي خوانيم و نماز را تمام مي کنيم.

توصيه ها :
عزيزان اكنون كه اين توفيق حاصل شد تا نحوه برپايي نماز آموزش داده شود لازم مي دانيم نكاتي را نيز يادآوري نماييم :

پس از نماز هاي پاك و خالصانه ي خود كه به جاي آورديد تعقيباتي را كه هم براي هر يك از نماز ها گفته شده است بعد از پايان نماز سعي نماييد به جاي آوريد از جمله : تسبيجات حضرت فاطمه زهرا ( سَلامُ اللهُ عَلَيها ) كه شامل به ترتيب : 34 مرتبه « اللهُ اَكْبَر » - 33 مرتبه « اَلْحَمْدُ لله » - 33 مرتبه «‌ سُبْحانَ‌ اَلله »
در نماز هايمان سعي نماييم حتماً « حضور قلب » داشته باشيم ؛ يعني اولاً‌ بدانيم چه مي گوييم و از خداوند تبارك و تعالي چه مي خواهيم ( لذا به معاني جملاتي كه بيان مي كنيم هم توجه كنيم ) و اجازه ندهيم در رابطه عرفاني و پر از معنويت با خدايمان خللي بيفتد فاصله اي ايجاد شود و يا ذهن از توجه به خدا به چيز ديگري جلب شود.
البته همان طور كه مي دانيم يك موجود پليد و خبيث به نام ابليس يا همان شيطان ملعون كه خدا او را لعنت فرمايد و شرّ او را از ما دور بدارد و از شرّ او به خدا پناه مي بريم هميشه در همه ي كارهايمان دخالت مي كند و سعي مي كند بر اساس قَسمي كه در پيشگاه خدا ياد كرده انسان ها را از رفتن به سوي خدا ، از برقراري ارتباط با خدا دور بدارد انسان را به غفلت بيندازد ، مشغول چيزهاي بيهوده و بي ارزش بكند و در نهايت از ياد خدا غافل نگه دارد. در نماز هم بيكار نمي ماند سعي مي كند حضور قلب در نماز را از ما بگيرد. از هر دري صحبت مي كند مي خواهد ما را به ياد چيزهاي دنيايي مان بيندازد تا ما متوجه نشويم كه به خداي مهربانمان چه مي گوييم. تا مثلاً در تعداد ركعت هايمان دچار شك شويم آيا ركعت سوم را خواندم يا ركعت چهارم را ؟ آيا ركوع به جا آوردم يا نه ؟ و ... خدايا به شيطان لعنت بفرست و او را از ما دور بدار و ما فقط از او به خودت پناه مي آوريم ما را در پناه خودت حفظ بفرما ؛ ما را آني ، لحظه اي به خودمان واگذار مفرما الهي آمين يا ربّ العالمين !
بله عزيزان انسان يك دشمن قسم خورده و خيلي خطرناك دارد به نام شيطان «‌ اَعُوذُ بِاللهِ‌ مِنَ‌ الشَّيطانِ الرَّجيم »‌ تمام سعي و تلاش خود را مي كند تا انسان را از نزديك شدن به خدا باز بدارد در حالي كه ما بايد تمام كارهايمان بايد براي نزديك شدن به خدا «‌ قُربَةً اِلي الله » و كسب رضايت خدا باشد. و از خدا بخواهيم تا اِنّ شاء الله ما را در پيشگاه خودش رو سفيد و در جمع نيكوكاران ، نمازگزاران واقعي ، با تقوايان و صالحان محشور فرمايد و از ما راضي باشد. البته شما عزيزان هم در حق خودتان ، پدر و مادرتان تمامي اطرافيان ، كساني كه به گردن ما حقّي دارند دوست ، همسايه ، معلم ، همه و همه را فراموش نكنيد و در حق آنان همين دعا ها را بفرماييد و بنده حقير و تمامي عزيزاني كه در تهيه و توزيع اين اثر به هر نحوي زحمت كشيده اند را هم بي نصيب نگذاريد.
بنا بر اين براي اين كه متوجه ويژگي هاي نماز واقعي همراه با حضور قلب باشيم و بدانيم كه اين برنامه عبادي فوق العاده عالي را كه خداوند براي ما مقرر و واجب فرموده است چه نمازي است و چه اثراتي در زندگي مي تواند بگذارد نظر شما را به فرمايشات خداوند در قرآن و رواياتي از پيامبر ( ص ) و ائمه ( ع ) در خصوص نماز جلب مي كنيم .